رتبه بندی اعتباری چیست و چرا باید رتبه بندی را انجام دهیم؟!
رتبه‌بندی اعتباری
رتبه‌بندی اعتباری، ارزیابی احتمال پرداخت به موقع تعهدات مالی ناشر است. به عبارت دیگر، رتبه‌بندی اظهارنظری در مورد پیش‌بینی صلاحیت اعتباری یک نهاد، یک تعهد اعتباری، یک ورقه بدهی، اوراق بهادار یا ناشر چنین تعهداتی است.
مفهوم رتبه بندی
رتبه‌بندی مکانیزم رایج و شناخته‌شده‌ای است که در بسیاری از کشورهای دنیا برای مواجهه با شرایط عدم تقارن اطلاعاتی که در بازارهای مختلف و میان دو طرف معامله‌کننده نمود می‌نماید، مورد استفاده قرار می‌گیرد. واقعیت این است که دو طرف یک معامله معمولاً سطح یکسانی از اطلاعات درخصوص موضوع مورد معامله ندارند. به عنوان مثال در بیمه، متقاضی خرید بیمه‌نامه از وضعیت شرکت‌های بیمه اطلاع ندارد تا مناسب‌ترین شرکت را برای خرید بیمه‌نامه انتخاب کند. بانک وام‌‌دهنده درخصوص میزان پایبندی وام‌گیرنده به تعهداتش شناخت کاملی ندارد. در بحث بیمه و سایر بازارها نیز همین موضوع صادق است.
براساس ادبیات علمی اقتصاد و مدیریت، رتبه‌بندی راهکار نهایی و مناسب برای برطرف نمودن عدم تقارن اطلاعاتی در بسیاری از حوزه‌ها محسوب می‌شود. رتبه از دو جهت برای غلبه بر عدم تقارن اطلاعاتی موثر است:
1- در ابتدا هنگام انتخاب طرف معامله، رتبه‌بندی موجب می‌شود با غلبه بر مشکل عدم تقارن اطلاعاتی و حذف پدیده انتخاب نامساعد، شخصی به عنوان طرف معامله انتخاب شود که از اهلیت لازم در حوزه موردنظر برخوردار است. ثانیاً پس از انتخاب فرد دارای اهلیت، موضوع بسیار مهم نظارت بر عملکرد آنان پس از انتخاب می‌باشد. در ادبیات علمی این پدیده به عنوان ” مخاطره اخلاقی” نامیده می‌شود.
2- اینکه فرد با شخص طرف معامله وام دریافت شده را در موضوعی غیر از زمینه توافق شده استفاده نماید یا دریافت‌کننده مجوز تأسیس از آن در زمینه‌های غیرمجاز سوءاستفاده نماید، محور اصلی مدیریت ریسک ناشی از “مخاطره اخلاقی” است.
گزارشگری اعتباری و تمرکز و تسهیم اطلاعات کسب‌وکاری در چارچوب تأسیس بانک‌های اطلاعاتی جامع و ملی در راستای مقابله با مخاطره اخلاقی راهکار نهایی و تجربه شده بسیاری از کشورهای دنیا است.