اصلاح چرخه نظام بانکی در ایران

طبق گزارشی که بازوی پژوهشی مجلس در خصوص بررسی اصلاحات ساختاری کلان و خرد منتشر کرد پیشنهاد استفاده از کارت اعتباری به منظور بهبود خرید اعتباری خرد را اعلام کرد. بانک مرکزی و شبکه بانکی معتقدند که کارت اعتباری قادر به اصلاح نظام تسهیلات و اعتبارات می‌باشد و از عوامل مهم آن، «قابلیت مدیریت بهتر نقدینگی» و«تقویت کانال اثرگذاری سیاست پولی» از نگاه بانک مرکزی و«حفظ و توسعه جامعه مشتریان»،«کاهش ریسک نکول بدهی و حجم مطالبات معوق» و «افزایش درآمدهای بانکی» در نگاه شبکه بانکی بوده است.

کارشناسان اقتصادی براین اعتقادند تقویت و اصلاح ساختار تسهیلات‌دهی بانک به عواملی همچون «سوق‌دهی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی به سمت تا‌مین مالی از مجرای بازار سرمایه»، «توجه بیشتر به مشتریان خرد و بنگاه‌های کوچک و متوسط در سمت تخصیص منابع بانکی» و «استفاده از ظرفیت بنگاه‌های بزرگ اقتصادی در سمت تجهیز منابع بانکی» نیازمند است. همچنین رعایت عواملی همچون «کاهش تسهیلات تکلیفی کلان»، «توجه به ظرفیت جذب در بخش‌های اقتصادی پیش‌رو از زاویه تسهیلات خرد و کلان»، «توسعه ابزارهای پرداخت اعتبارات خرد» و «تقویت بازار سرمایه در تا‌مین طرح‌های کلان اقتصادی» در به راه‌اندازی این چرخه تاثیرگذار هستند. لازم به ذکر است که نظام بانکی در جهت اصلاح چرخه اعتباری باید به «توسعه و رونق نظام اعتبار خرید (با تا‌کید بر خرید کالا و خدمات ایرانی) مبتنی‌بر ابزارهای مختلف» توجه بیشتری کند.

ضرورت اصلاح نظام بانکداری:

با توجه به پژوهش‌های پولی و بانکی، از جمله مهمترین ارکان نظام اقتصادی، نظام بانکداری آن است. در امریکا، بازار سرمایه بزرگتر از نظام بانکداری بوده اما در اروپا، بخش بانکی سهم بیشتری نسبت به بازار سرمایه دارد. کشور ایران هم مانند اتحادیه اروپا به علت بزرگی و برتری نظام بانکی به بازار سرمایه، دچار حساسیت‌هایی در تسهیلات و اعتبارات بانکی شده است. از آنجایی که نظام تسهیلات و اعتبارات نقش اثرگذاری بر اقتصاد جامعه دارند با فشارتحریم‌های ناجوانمردانه و شیوع بیماری کرونا بر کشور ایران، بودجه دولت به خصوص بخش بانکداری متحمل فشارهایی شدند. از آنجایی که بخش اعتبارات و تسهیلات بانکی نقش بسیار تاثیرگذاری بر رشد اقتصادی دارند با وجود این فشارها رشد اقتصادی کاهش یافته است، هرچند که عواملی همانند نظام تصمیم‌گیری مدیران به علت بانک محوری و سیاست‌های اعتباری نباید غافل بود. در نهایت یکی از وظایف مهم نظام بانکداری، تقویت و اصلاح نظام اعتبارات و تسهیلات است که در رشد و ثبات اقتصادی نقش بسزایی دارد.

چرخه اعتباری سالم:

شایان ذکر است از آنجایی که نظام بانکی در جهت تامین مالی بنگاه‌ها و نهادهای اقتصادی نقش مهمی دارند به همین علت کشور ایران باید سیاست‌هایی را در جهت اصلاح ساختار تسهیلات و اعتبارات خرد و کلان برای دستیابی اهداف خود در پیش گیرد. با توجه به آمارها، بخش عظیمی از سپرده‌های بانکی کشورهای توسعه یافته را شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ اقتصادی تامین می‌نمایند و از سوی دیگر بخش مصارف بانک را عمدتاً مشتریان حقیقی و شرکت‌های خرد پوشش می‌دهند. به همین علت کشورهای توسعه‌یافته بیشتر تبلیغات‌شان درخصوص تسهیلات خرد است تا تبلیغات درباره سپرده ‌های خرد. همچنین شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ اقتصادی بیشتر منابع خود را از طریق فروش سهام و سایر اوراق بهادار در بازار سرمایه کسب می‌نمایند. آمارهای بدست‌آمده از مناطق توسعه‌یافته همچون آمریکا، آسیا و اروپا نمایانگر رشد چشمگیر سهم اعتبارات و تسهیلات خرد بوده که سبب شکل‌گیری یک چرخه اعتباری سالم می‌شود.

معیوب بودن چرخه نظام بانکی ایران:

از آنجایی که در ایران بخش عمده تسهیلات، به بنگاه‌های بزرگ اقتصادی اعطا می‌شود و مشتریان حقیقی و حقوقی خرد بیشتر به سپرده‌گذاری می‌پردازند سبب چرخه اعتباری معیوب شده است. بانک مرکزی در آئین‌نامه سال 92، اعلام کرد حداکثر تعهدات و تسهیلات به هر واحد موسسه اعتباری نباید از 20 درصد سرمایه پایه آن بیشتر باشد. حداکثر تعهدات و تسهیلات کلان به هر موسسه اعتباری، 8 برابر سرمایه پایه آن باشد. به همین علت نظام بانکداری ایران با اصلاح تسهیلات خرد و کلان به سمت یک چرخه اعتباری سالم برای پرداخت تسهیلات خرد در حرکت است.

معرفی انواع تسهیلات بانک ها در سیستم بانکی کشور، مرات مگ ارائه دهنده جدیدترین اطلاعیه ها و تحولات مربوط به قوانین اخذ تسهیلات بانکی