مسکن در قعر دریافت تسهیلات بانکی / رشد ۲۸ درصدی تسهیلات بانکی در ۷ ماهه امسال

به گزارش اقتصادآنلاین، نظام بانکی یکی از مهم‌ترین ابزارها برای رشد اقتصادی است. در طی یک قرن گذشته، بسیاری از کشورها توانسته‌اند با تشکیل یک نظام بانکی قوی و تامین مالی تولید، رشد‌های اقتصادی بالایی را رقم بزنند و حتی در برابر بحران‌های مختلف، بر پایه توسعه‌یافتگی بالای نظام بانکی خود مقاومت کنند. به طور معمول، نقدینگی از طریق نظام بانکی و ابزار نرخ بهره و مدیریت ریسک، به کارآمدترین بخش‌های یک اقتصاد تعلق می‌گیرد. بدین ترتیب، از طریق مکانیزم طبیعی بازار نقدینگی به کسی می‌رسد که بیشترین نیاز را به آن دارد و بیشترین بازدهی را در قبال آن تحویل می‌دهد.

بانک مرکزی در گزارش‌های ماهانه خود، اطلاعاتی از میزان تسهیلات پرداختی به تفکیک بخش‌ و اهداف مختلف منتشر می‌کند. در این گزارش، تسهیلات پرداختی به تفکیک بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن، مسکن و ساختمان، بازرگانی، خدمات، متفرقه و خانوار منتشر می‌شود.

نمای کلی تسهیلات در هفت ماه ابتدایی سال 1403

به طور کلی، در هفت ماه ابتدایی سال 1403، مبلغ 153 هزار میلیارد تومان، معادل 4.1 درصد از تهسیلات بانکی به بخش کشاورزی اعطا شده است. بخش صنعت و معدن نیز 29.3 درصد از تسهیلات بانکی، معادل 1077 هزار میلیارد تومان دریافت کرده است. 146 هزار میلیارد تومان، معادل 4 درصد از تسهیلات بانکی نیز به بخش مسکن و ساختمان تعلق یافته است. بیش از 249 هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش بازرگانی و بیش از 1152 هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش خدمات اعطا شده است. سهم این دو بخش از کل تسهیلات دریافتی به ترتیب برابر با 8.01 درصد و 31.38 درصد بوده است.

همچنین 4 هزار و 260 میلیارد تومان معادل 0.11 درصد از تسهیلات بانکی به بخش متفرقه تخصیص یافته است. به طور کلی، صاحبان کسب و کار حقوقی و غیر حقوقی در مجموع بیش از 2827 هزار میلیارد تومان، معادل 77.01 درصد از کل تسهیلات بانکی را دریافت کرده‌اند.

سهم خانوارها نیز از تسهیلات بانکی در هفت ماهه ابتدایی سال 1403 برابر با 843 هزار میلیارد ، معادل 22.98 درصد از کل تسهیلات بوده است.

در مجموع کل تسهیلات اعطا شده در بازه زمانی مذکور، 3671 هزار میلیارد تومان گزارش شده است که نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته 28.92 درصد رشد داشته است.

از این مقدار، حدود 493 هزار میلیارد تومان، معادل 13.4 درصد از کل تسهیلات صرف ایجاد کسب و کار شده است. همچنین 59.3 درصد، معادل 2177 هزار میلیارد تومان صرف تامین سرمایه در گردش شده است.

بخش کشاورزی

طبق گزارش بانک مرکزی، 34.5 درصد از تسهیلات دریافتی بخش کشاورزی معادل 52 هزار و 778 میلیارد تومان، با هدف ایجاد اشتغال بوده است. همچنین مبلغ 86 هزار و 618 میلیارد تومان معادل 56.6 درصد از تسهیلات این بخش، با هدف تامین سرمایه در گردش اعطا شده است. 6.2 درصد از تسهیلات بخش کشاورزی که معادل 9 هزار و 426 میلیارد تومان می‌باشد نیز با هدف توسعه داده شده است.

تامین سرمایه در گردش، چالش بخش صنعت و معدن

در بخش صنعت و معدن، 84.6 درصد از تسهیلات دریافتی، معادل 911 هزار و 617 هزار میلیارد تومان با هدف تامین سرمایه در گردش دریافت شده است. این مسئله از اهمیت بالای تامین سرمایه در گردش و وابستگی این هدف به نظام بانکی برای این بخش حکایت دارد.

10.7 درصد از تسهیلات اعطایی در این بخش، معادل 115 هزار و 653 میلیارد تومان صرف ایجاد کسب و کار، و 43 هزار و 566 میلیارد تومان معادل 4 درصد تسهیلات با هدف توسعه اهدا شده است.

تولید، دغدغه اصلی بخش مسکن و ساختمان

در بخش مسکن، 56.5 درصد از کل تسهیلات، معادل 82 هزار و 943 میلیارد تومان با هدف ایجاد کسب و کار (تولید) دریافت شده است. همچنین 53 هزار و 919 میلیارد تومان، برابر با 36.7 درصد از تسهیلات این بخش با هدف تامین سرمایه در گردش دریافت شده است.

بخش توسعه و خرید مسکن نو ساز نیز اهداف بعدی تسهیلات در این بخش بوده‌اند. سهم این دو بخش از تسهیلات دریافتی به ترتیب 3.9 و 3.5 درصد، و میزان تسهیلات دریافتی برابر با 5 هزار و 702 میلیارد تومان، و 3 هزار و 658 میلیارد تومان بوده است.

نیاز بازرگانی به تامین سرمایه در گردش

بازرگانی نیز یکی دیگر از بخش‌هایی است که برای تامین سرمایه در گردش خود وابستگی بالایی به نظام بانکی دارد. طبق گزارش بانک مرکزی، 87.2 درصد از تسهیلات دریافتی توسط این بخش، معادل 256 هزار و 413 میلیارد تومان با هدف تامین سرمایه در گردش دریافت شده است. پس از آن 7.2 درصد از تسهیلات دریافتی این بخش با هدف ایجاد، و 5.2 درصد از تسهیلات با هدف توسعه دریافت شده است. مبلغ تسهیلات دریافتی برای این اهداف به ترتیب برابر با 21 هزار و 67 میلیارد تومان، و 15 هزار و 302 میلیارد تومان گزارش شده است.

بخش خدمات

برای بخش خدمات نیز تامین سرمایه در گردش مهم‌ترین دلیل مراجعه به بانک برای دریافت تسهیلات می‌باشد. بر اساس داده‌های بانک مرکزی، 75.1 درصد از تسهیلات دریافتی توسط بخش خدمات با هدف تامین سرمایه در گردش اعطا شده است. این مبلغ برابر با 864 هزار و 985 میلیارد تومان می‌باشد.

ایجاد کسب و کار و توسعه، اهداف بعدی بخش خدمات برای دریافت تسهیلات بانکی بوده‌اند. سهم این اهداف از کل تسهیلات به ترتیب برابر با 19.1 درصد و 4.3 درصد، و مبلغ دریافتی برابر با 220 هزار و 115 میلیارد تومان، و 49 هزار و 726 میلیارد تومان بوده است.

برای سایر بخش‌های متفرقه نیز تامین سرمایه در گردش نیاز اصلی به نظام بانکی بوده است. 87.4 درصد از تسهیلات این بخش، معادل با 3 هزار و 723 میلیارد تومان با هدف تامین سرمایه در گردش دریافت شده است. 11.9 درصد نیز با هدف ایجاد کسب و کار دریافت شده است که مبلغی معادل 506 میلیارد تومان می‌باشد.

نیاز کلی کسب و کارها به تامین سرمایه در گردش

در مجموع کسب و کارها در بخش‌های مختلف 77 درصد از تسهیلات را با هدف تامین سرمایه در گردش دریافت کرده‌اند که مبلغی معادل 2177 میلیون هزار میلیارد تومان می‌باشد. پس از آن 17.4 درصد از تهسیلات دریافتی توسط کسب و کارها صرف ایجاد کسب و کار شده است که رقمی معادل 493 هزار و 65 میلیارد تومان می‌باشد. مبلغ 123 هزار و 741 میلیارد تومان، معادل 4.4 درصد تسهیلات دریافتی توسط کسب و کارها نیز با هدف توسعه دریافت شده است.

سهم خانوارها از تسهیلات بانکی

به طور کلی خانوارها 23 درصد از تسهیلات بانکی را دریافت کرده‌اند که در این بین 37.2 درصد از آن، معادل با 314 هزار و 133 میلیارد تومان با هدف خرید کالای شخصی دریافت شده است. پس از آن، قرض الحسنه ضروری هدف دیگر خانوارها برای دریافت تسهیلات بوده است. این هدف سهمی 36 درصدی از کل تسهیلات خانوار داشته است و رقمی معادل 303 هزار و 563 میلیارد تومان می‌باشد.

میزان افزایش و کاهش تسهیلات در بخش‌های مختلف چقدر بوده است؟

بیشترین رشد تسهیلات نسبت به مدت مشابه سال گذشته در بین بخش‌ها مربوط به تسهیلات اعطایی به خانوارها می‌باشد. به طور کلی خانوارها به میزان 76.69 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته تسهیلات بیشتری دریافت کرده‌اند. پس از آن بیشترین میزان رشد در تسهیلات دریافتی مربوط به بخش صنعت و معدن می‌باشد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 26.28 درصد تسهیلات بیشتری دریافت کرده است. بخش بازرگانی نیز 25.29 درصد تسهیلات بیشتری در بازه زمانی مذکور دریافت کرده است.

میزان رشد تسهیلات بانک‌ها نسبت به نرخ تورم، می‌تواند نماگری از دو اتفاق باشد. در صورتی که مانند بخش خانوار تسهیلات دریافتی رشد بسیار بالاتری نسبت به نرخ تورم داشته باشد، می‌تواند بیانگر تمایل سیاست‌گذار به اعطای تسهیلات بیشتر به این بخش باشد. همچنین پایین بودن نرخ رشد تسهیلات نسبت به تورم در بخشی مانند کشاورزی، می‌تواند بیانگر وقوع رکود احتمالی در این بخش باشد. بخش مسکن و ساختمان نیز بخش دیگری است که تسهیلات کمتری نسبت به رشد نرخ تورم دریافت کرده است. (از مقایسه نرخ رشد بخش متفرقه به دلیل میزان پایین تسهیلات اعطایی نسبت به سایر بخش‌ها صرف نظر شده است.)