لغو لایحه اخذ مالیات از سود سپرده و سود سهام

در پیش‌نویس اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در آبان ماه امسال، دو مورد از معیارهای درآمد یعنی مالیات بر سود سپرده و مالیات بر سود سهام، شناسایی شده بود که با مخالفت سازمان امور مالیاتی روبرو گردید. سازمان امور مالیاتی و بانک مرکزی در سال 94 به توافق رسیده بودند تا از سود سپرده‌های موسسات غیرمجاز به منظور تضعیف این موسسات، مالیات اخذ شود. امسال نیز با توجه به قرارگیری کشور در شرایط بحرانی و تحریم که منجر به ایجاد کاهش درآمدهای دولتی شده است، باردیگر اخذ مالیات از سود سپرده‌های کلان، مطرح شد. برخی کارشناسان پیشنهاد دادند دولت اخذ مالیات بر سود سپرده و سهام افرادی که درآمد آنها از این منابع، از حد معینی بالاتر باشد را از سال آینده آغاز کند، تا تمامی افراد جامعه را درگیر نکند و همچنین افراد پردرآمد مالیات بیشتری پرداخت نمایند.

در همین راستا، محمدعلی دهقان دهنوی، معاون وزیر اقتصاد به تازگی اعلام نمود در لایحه‌ای که وزارت اقتصاد تنظیم نموده و برای هیات دولت ارسال شده است، از این دو جزء درآمدی (سود سپرده و سود سهام) مالیات اخذ نخواهد شد. طبق صحبت‌های معاون وزیر اقتصاد، مالیات بر مجموع درآمد افراد در اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم منظور گردیده است و در صورت طی مراحل قانونی از کمیسیون اقتصادی دولت تا مجلس شورای اسلامی، مراحل اجرایی دریافت مالیات ۲ تا ۳ سال زمان خواهد برد.

توجیهات موافقان و مخالفان اجرای مالیات بر سود سپرده و سهام:

در مورد اخذ مالیات از منابع درآمدی سود سهام و سپرده، نظرات متفاوت و متناقضی وجود دارد؛ برخی خواهان اجرای اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم بوده و همواره آن را از وظایف وزارت اقتصاد و دولت می‌دانند و در مقابل، عده‌ای آن را معضلی برای سرمایه‌گذاری و پس‌انداز می‌دانند.

طرفداران عقیده دارند تمام درآمدها در اقتصاد باید مشمول مالیات باشد و سود سپرده نیز به عنوان منبع درآمد نباید از این قاعده مستثنی باشد. به عقیده آنها، عدم اخذ مالیات از سود سپرده‌ها، در نهایت سرمایه‌ در بانک‌ها را به سوی فعالیت‌های نامولد سوق خواهد داد. همچنین تبعیض بین اقشار مختلف درآمدی جامعه را در پی خواهد داشت.

از نظر مخالفان، اخذ مالیات از سپرده‌های بلندمدت، یک مانع برای انباشت سرمایه و پس‌انداز خواهد بود. همچنین فرار سپرده‌ها از بانک‌ها به دلیل عدم تمایل برای پرداخت مالیات، توان تسهیلات‌دهی تولید را نیز کاهش می‌دهد. به اعتقاد مخالفان، در صورت اخذ مالیات از سود سپرده در شرایطی که رشد نقدینگی بالا است، امکان بکارگیری سپرده‌هایی که از بانک خارج می‌شود، در فعالیت‌های سوداگری بدون محدودیت مالیاتی، وجود خواهد داشت و در نهایت تورم شدیدی را ایجاد می‌کند. همچنین برخی عقیده دارند با اخذ مالیات از سود سپرده، مجدداً نهادهای پولی غیرمجاز گسترش می‌یابد.

در حال حاضر و در شرایط کنونی کشور اکثر اقتصاددانان معتقدند اجرا و پیگیری مالیات بر مجموع درآمد فرد یا خانوار، از اولویت بیشتری نسبت به اخذ مالیات بر سود سپرده یا سهام برخوردار است.