عملکرد موثر بانک مهر ایران در بانکداری اسلامی
قانون عملیات بانکی بدون ربا در شهریور سال 1362 به تصویب رسیده است و از این رو، دهم شهریور ماه در تاریخ شمسی ایران به عنوان روز بانکداری اسلامی نامگذاری شده است. یکی از بانک‌هایی که در راستای گسترش مکتب بانکداری اسلامی در کشور بسیار کوشا بوده است، بانک قرض‌الحسنه مهر ایران می‌باشد. در ادامه به توضیح تفاوت‌های بانکداری متعارف و اسلامی و همچنین نحوه فعالیت بانک مهر ایران و بیان موفقیت‌های این بانک پرداخته خواهد شد.
تفاوت بانکداری اسلامی و بانکداری متعارف:
بسیاری تصور می‌کنند بانکداری اسلامی یعنی بانکداری بدون ربا، در صورتی که بدون ربا بودن تنها یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های بانکداری اسلامی است و تنها در غیر ربوی بودن خلاصه نمی‌شود. بکارگیری قراردادهای مبتنی بر اصول اسلام نیز از دیگر تفاوت‌های بانکداری اسلامی و متعارف است که در سایه عقد این قراردادها می‌توان رعایت عدالت اقتصادی را در جامعه متصور بود. در بانکداری متعارف، سپرده‌گذار تنها در سود انواع مشارکت‌ها آن هم به صورت درصدهای قطعی و تضمینی با مبالغ مشخص سهیم می‌شود؛ در صورتی که در بانکداری اسلامی، اصل بر مشارکت در سود و زیان و پذیرش ریسک از سوی طرفین قرارداد است و تضمین مبلغ از پیش تعیین شده‌ای نیز موضوعیت ندارد.
از سوی دیگر نحوه تجهیز و تخصیص منابع نیز در بانکداری اسلامی و متعارف با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارد. به عنوان مثال، عقد قرض‌الحسنه یکی از رایج‌ترین ابزارهایی است که در بانکداری اسلامی به صورت گسترده کاربرد داشته و ارائه تسهیلات در این قالب بدون ربا است در صورتی که در بانکداری متعارف چنین عقدی و متعاقباً تجهیز و تخصیص منابع از این درگاه نیز وجود ندارد.
اهداف بانک‌هایی که در قالب بانکداری اسلامی فعالیت می‌نمایند نیز تفاوت چشمگیری با اهداف بانک‌های مبتنی بر بانکداری متعارف دارد. در بانکداری اسلامی هدف کسب سود نیست بلکه رشد و تعالی جامعه و رفع احتیاجات اساسی مردم با کمترین هزینه و ضرر در اولویت است ولی در مقابل بانکداری متعارف پیرو فعالیت‌ها و سیاست‌هایی است که سود بیشتری در بر دارند.
اهداف قانون عملیات بانکی بدون ربا:
اهداف عملیات بانکی بدون ربا براساس ماده 1 قانون بانکداری را می‌توان به شرح ذیل برشمرد:
1- استقرار نظام پولی و اعتباری بر مبنای حق و عدل (با ضوابط اسلامی)، به منظور تنظیم گردش صحیح پول و اعتبار در جهت سلامت و رشد اقتصاد کشور
2- فعالیت در جهت تحقق اهداف و سیاست‌ها و برنامه‌های دولت جمهوری اسلامی با ابزارهای پولی و اعتباری
3- ایجاد تسهیلات لازم جهت گسترش تعاون عمومی و قرض‌الحسنه، از طریق جذب و جلب وجوه آزاد و اندوخته‌ها و پس‌اندازها و سپرده‌ها و تجهیز آنها در جهت تأمین شرایط و امکانات کار و سرمایه‌گذاری به منظور اجرای بندهای 2 و 9 اصل 43 قانون اساسی
4- حفظ ارزش پول و ایجاد تعادل در موازنه پرداخت‌ها و تسهیل مبادلات بازرگانی
5- تسهیل در امور پرداخت‌ها و دریافت‌ها و مبادلات و معاملات و سایر خدماتی که به موجب قانون بر عهده بانک گذاشته می‌شود.
قرض‌الحسنه:
در اسلام و به طور ویژه در بانکداری اسلامی، عقود اسلامی متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در ذات خود عدل و عدالت اسلامی را داشته و از همه مهم‌تر این که عاری از ربا هستند. قرض‌الحسنه نیز در کنار سایر عقود مشارکتی و مبادله‌ای، از کارگشاترین آنها است که در ایران و در قانون عملیات بانکی نیز استفاده از آن بسایر تأکید می‌گردد.
قرض‌الحسنه یکی از بهترین عقودی است که افراد یک جامعه می‌توانند با استفاده از آن از تسهیلات بانکی با کمترین هزینه برخوردار شوند. در نظام بانکداری بدون ربا، قرض‌الحسنه چنین تعریف شده است:
هر معامله دو طرف دارد، یکی از طرفین معامله به عنوان قرض‌دهنده و دیگری به عنوان قرض‌گیرنده شناخته می‌شود. به موجب عقد قرض‌الحسنه، قرض‌دهنده مقدار معینی از مال خود را در اختیار قرض‌گیرنده قرار می‌دهد و قرض‌گیرنده موظف است پس از مدت مورد توافق، مثل و یا قیمت مال را به قرض‌دهنده پرداخت نماید.
در ابتدا بسیاری تصور می‌کردند که عقد قرض‌الحسنه در تضاد با نوع فعالیت و هدف بانک که همان سودآوری است، قرار دارد و هیچ‌گاه هیچ بانکی اقدام به فعالیت در این حوزه نخواهد کرد. اما پس از گذشت سه دهه از ایجاد قانون بانکداری اسلامی در کشور، اکنون شاهد آن هستیم که حتی بانک‌های تخصصی موفقی نیز در این عرصه وارد شده و پیشگام هستند.
طبق دستورالعمل تأسیس بانک‌های قرض‌الحسنه، این نوع بانک‌ها فقط مجاز به افتتاح حساب قرض‌الحسنه خواهند بود و به سپرده‌ها نیز سودی تعلق نمی‌گیرد. همچنین موارد تخصیص وجوه نیز تنها رفع احتیاجات ضروری از قبیل ازدواج، تهیه جهیزیه، اشتغال، درمان، تعمیرات مسکن، کمک هزینه تحصیل و … می‌باشد. کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه نیز حداکثر تا 4 درصد مجاز می‌باشد.
نقش بانک مهر ایران در بانکداری اسلامی:
بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، یکی از بانک‌های تخصصی کشور در حوزه فعالیت مبتنی بر قرض‌الحسنه است که فعالیت خود را از سال 1386 آغاز نموده و هم‌اکنون نیز این سنت پسندیده را در زمره فعالیت‌های خود دارد. این بانک در حال حاضر در کل کشور 9 میلیون نفر مشتری دارد که هر روز و با گذشت زمان به تعداد آنان اضافه می‌شود. طی 4 سال گذشته تعداد مشتریان این بانک 39 درصد رشد داشته است که نشان از محبوبیت این بانک و نحوه عملکردش در میان مردم دارد.
بانک مهر ایران تاکنون و در طی تمام دوران فعالیت خود موفق شده است تا 7 میلیون و 800 هزار فقره تسهیلات قرض‌الحسنه به ارزش 695 هزار میلیارد ریال در اختیار متقاضیان واجد شرایط قرار دهد.
با وجود روند افزایشی حجم نقدینگی در کشور و رشد 22 تا 31 درصدی آن در طول سال‌های اخیر، متوسط رشد مانده منابع بانک مهر ایران طی سال‌های 1395 تا 1399، 70 درصد بوده که بسیار بیشتر از رشد نقدینگی است و حاکی از قدرت بانک مهر ایران در تسخیر بازار پولی کشور است.
معرفی انواع تسهیلات بانک ها در سیستم بانکی کشور، مرات مگ ارائه دهنده جدیدترین اطلاعیه ها و تحولات مربوط به قوانین اخذ تسهیلات بانکی