رویکرد ترکیبی بانک مرکزی برای کنترل تورم
به گزارش خبرنگار ایبِنا؛ یکی از اهداف دولت سیزدهم مهار تورم است و برای تحقق این هدف، رئیس کل بانک مرکزی اقدام به اصلاح نظام بانکی و تدابیر و سیاست‌های موثر کرده است. نقش بانک‌ها در کاهش یا افزایش تورم غیرقابل انکار است، مثلا اینکه اگر تسهیلات بانک‌ها به فعالیت‌های تولیدی اختصاص یابد نقدینگی به سمت مولد اقتصاد حرکت کرده و در نتیجه تورم کم می‌شود که برعکس آن نیز صادق است.
یکی از اقدامات اصلاحی که منجر به کاهش تورم می‌شود، کنترل مقداری ترازنامه بانک‌هاست. بانک مرکزی با تعیین حدود رشد ترازنامه و تعیین جرائمی برای بانک‌های متخلف که حدود تعیین شده را رعایت نمی‌کنند، مانع از رشد بیش از حد نقدینگی می‌شود. اما تعدادی از افراد این اقدام را منجر به رکود می‌دانند که در پاسخ به این مسئله فعالان اقتصادی به رشد اقتصادی در سال 1400 و 1401 اشاره می‌کنند و می‌گویند: نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در اقتصاد ایران از منفی 6.9 درصد سال 99، به مثبت 6.7 درصد در سال 1401 رسیده است. همچنین در سه ماه نخست امسال نرخ رشد نقدینگی 3.9 درصد نسبت به دوره مشابه قبل کاهش داشته است.
این در حالی است که تسهیلات پرداختی بانک‌ها در دو ماهه ابتدایی سال جاری نیز بیش از 26 درصد افزایش داشته، بنابراین بهبود متغیر‌های اقتصادی شامل کاهش نرخ رشد نقدینگی، بهبود رشد اقتصادی، افزایش تسهیلات پرداختی بانک‌ها و رشد نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بیانگر عدم رکود در اقتصاد است.
در این رابطه، پیمان قربانی رئیس پژوهشکده پولی و بانکی با بیان اینکه نرخ رشد نقدینگی از 42.8 درصد در پایان مهرماه 1400 به 29 درصد کاهش داشته است، به خبرنگار ایبِنا گفت: بانک مرکزی باید نقدینگی را متناسب با شرایط اقتصاد کلان مدیریت کند. این بانک برای نرخ رشد نقدینگی در پایان سال 1401 هدف 30 درصدی داشت که با طراحی برنامه پولی خوشبختانه در پایان سال نرخ رشد نقدینگی به 31.1 درصد رسید.
وی با اشاره به نقش بانک‌ها در این میان ادامه داد: در بانک‌ها فقط موضوع کنترل پایه پولی مطرح نیست بلکه موضوع ترازنامه بانک‌ها نیز به عنوان یک سیاست تکمیلی مورد بحث قرار گرفت تا به بانک‌های مختلف رسیدگی شود. یکی دیگر از موضوعات سپرده قانونی است که بر مقوله ضریب فزاینده اثر می‌گذارد.
قربانی تاکید کرد: بانک مرکزی با توجه به شعار سال یعنی مهار تورم و رشد تولید رویکرد ترکیبی برای کنترل تورم دارد؛ یعنی به نحوی رشد نقدینگی را مهار می‌کند که به تولید آسیبی وارد نشود تا انتظارات مثبت تقویت و انتظارات منفی نیز کنترل شوند. از نظر تئوریک به جای حرکت روی منحنی فیلپیس باید منحنی جابهجا شود.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی با اشاره به این موضوع که برنامه‌های بانک مرکزی به صورتی است که رشد تولید هم‌زمان با مهار تورم نقش آفرینی می‌کند، تاکید کرد: با وجود اینکه در سال گذشته رشد نقدینگی کمتر از تورم بود، اما هیچ آسیبی به تولید وارد نشد و در سال جاری هم قصد داریم همین روند را ادامه دهیم. فضای مثبت انتظاراتی که در جامعه ایجاد شده نشان دهنده این است که ما فضای مناسبی را برای تورم‌زدایی کم‌هزینه در سال 1402 پیش رو داریم.