رتبه‌بندی بانکها از سوی بانک مرکزی
عملکرد بانکها طی سالیان گذشته از جمله دغدغه‌های اصلی سیاست‌گذاران پولی و ارزی کشور بوده است. واقعیت آن است که نظام بانکی در ایران، اگرچه بار اصلی تامین مالی اقتصاد را بر دوش می‌کشد، اما همچنان با استانداردهای دنیا در حوزه بانکداری فاصله بسیاری دارد. اگرچه تلاش شده در حوزه نظارت و تدوین صورتهای مالی نیز گام‌هایی برای نزدیک‌سازی به استانداردهای روز جهانی برداشته شود، اما این اقدامات هنوز نتوانسته است فاصله زیاد موجور را کاهش دهد.
در این میان بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار پولی و ارزی کشور، در دوره‌های مختلف زمانی تلاش نموده تا رتبه‌بندی بانکها را در دستور کار قرار دهد و شاخص‌هایی برای آن طراحی و اجرا کند؛ اما هر بار به دلایل نامعلومی این رتبه‌بندی‌ها کنار گذاشته شده و بانکها باز هم به روالی که خود دوست داشتند و طبیعت بنگاهداری آنها می‌طلبید، بازگشتند.
آخرین باری که بانک مرکزی برای طبقه‌بندی و رتبه بندی بانکها گام‌های جدی برداشت، زمان ریاست ولی‌الله سیف بود که در آن دوران، معاونت نظارت بانک مرکزی مامور شد تا سیستمی را برای رتبه‌بندی بانکها طراحی کند. در واقع، اداره کل نظارت بر بانکها و موسسات اعتباری بانک مرکزی باید شرایطی را فراهم می‌کرد تا بانکها بر اساس استانداردهای تعریف شده از سوی بانک مرکزی حرکت کرده و در چارچوب‌های استاندارد در بازار بین بانکی، تعیین نرخ سود سپرده‌ها برای سپرده‌گذاران، ورود به مسائل بنگاهداری یا نظایر آن حرکت نمایند. اما این رتبه‌بندی نیز به سرانجام مشخصی نرسید و اگر هم رسیده، بانک مرکزی ترجیح داده تا در مورد آن صحبتی به میان نیاورد؛ پس هم سهامداران و هم سپرده‌گذاران بانکها نمی‌دانند که کدامیک از بانکها در فهرست بانک‌های خوب یا بد قرار می‌گیرند.
یک مقام مسئول در نظام بانکی گفت: طبقه‌بندی بانکها در حال انجام است و بانک مرکزی بنا به دستور رئیس کل بانک مرکزی فعلاً اجازه اطلاع‌رسانی در مورد آن را ندارد؛ بنا به گفته وی، کار طبقه‌بندی بانکها در حال انجام است و با جدیت از سوی عبدالناصر همتی، پیگیری می‌شود و گزارشات مرتبط با آن از بانکها گرفته می‌شود. وی افزود: بنا بر نقشه راهی که برای رتبه‌بندی بانکها در نظر گرفته شده است، تدبیر عام برای بانکها و حل مشکلات مرتبط با آنها از سوی بانک مرکزی وجود ندارد و برای هر بانک، با توجه به مسائل، مشکلات و تنگناهای موجود و پیش روی آن، روش خاصی در نظر گرفته شده است.
این مقام مسئول در نظام بانکی خاطرنشان کرد: هدف اصلی بانک مرکزی این است که از اعطای سودهای موهومی جلوگیری شود. رتبه‌بندی بانک مرکزی برای نظام بانکی ایران، علاوه بر اینکه می‌تواند تکلیف بانکها را برای اصلاحات درونی مشخص کند، برای سهامداران و سپرده‌گذاران نیز به معنای شناسایی ریسک خواهد بود.