عقد مساقات در بانکداری اسلامی
مساقات
مساقات یکی از عقود بانکداری اسلامی می‌باشد قراردادی که به واسطه آن صاحب درختان و عامل در مقابل ثمره و محصول حاصله معامله می‌کنند. در سیستم بانکی، بانک همیشه صاحب و مالک درختان و باغ‌ها بوده و عامل به نگهداری، باغبانی و پرورش درختان پرداخته تا در نهایت با توجه به توافقات مندرج در قرارداد، ثمره بین عامل و بانک تقسیم شود. ثمره شامل گل، میوه، برگ و غیره می‌باشد.
قانون بانکداری بدون ربا در ماده 17 به این قانون اشاره کرده است که بانک‌ها با تصرف در باغات و اراضی مزروعی می‌توانند از طریق قراردادهای مزارعه و مساقات به معامله بپردازند. بانک‌ها به جهت افزایش محصولات کشاورزی و باغات و بالابردن بهروری به این معاملات می‌پردازند.
قراردادهای مساقات و مزارعه در بیشتر احکام و شرایط مشابه هم هستند. تفاوت این دو دراین است که در مساقات عامل به نگهداری، آبیاری و پرورش درختان میپردازرد در صورتی که در مزارعه عاملی اختیاردار زمین برای زراعت می‌باشد.
شرایط مساقات
1- در شرایط ضروری بانک مجاز می‌باشد بخشی از ثمره را بصورت نقد به عامل در طی دوره تولید پرداخت نماید.
2- هر دو طرف در زمان قرارداد باید عاقل بالغ بود و چگونگی تقسیم سهم و همچنین زمان پایان قرارداد باید قید شود.
3- در پایان عامل و بانک هر دو طرف در میزان سود و ضرر شریک می‌باشند.
4- درصورت فسخ قرارداد تمام ثمره به مالک تعلق گرفته و اجرت‌المثلی به عامل پرداخت خواهد شد.
5- قرارداد مساقات باید حتما قبل از رسیدن میوه منعقد شود حتی اگر بعد از رسیدن میوه باشد تا زمانی که نیاز به کارهایی از جمله آبیاری و سمپاشی داشته باشد این عقد صحیح است.
6- مدت قرارداد باید مشخص و به صورت ماه یا سال باشد و به گونه‌ای باشد که ثمره درختان بدست آید.
7- در قرارداد مساقات امکان اینکه تمام ثمره برای عامل یا مالک باشد و طرف دیگر تنها حق‌الزحمه دریافت کند وجود ندارد.
8- درصورتی که عامل در نگهداری و پرورش درختان و باغ کوتاهی کند و محصول آسیب ببیند یا کاسته شود باید به مالک خسارت پرداخت کند.
9- مالک به علت سفاهت و یا ورشکستگی نمیتواند از سهم خود محروم شود.
10- عامل نمیتواند بدون اطلاع به مالک قرارداد را به دیگری واگذار ویا فسخ نماید.
اتمام قرارداد
مساقات هم مانند سایر قراردادها دارای مدت زمان مشخصی می‌باشد که با پایان این زمان قرارداد خاتمه می‌یابد. در طی مدت قرارداد امکان ابطال و فسخ قرارداد مگر با شرایط و قانون مشخص نیست حتی اگر دراین زمان یکی از طرفین فوت شود .
معرفی انواع تسهیلات بانک ها در سیستم بانکی کشور، مرات مگ ارائه دهنده جدیدترین اطلاعیه ها و تحولات مربوط به قوانین اخذ تسهیلات بانکی