گزارش اکونومیست از اقتصاد ایران
واحد اطلاعات اقتصادی اکونومیست، اخیراً و براساس اطلاعات مربوط به ماه آگوست سال 2020، گزارشی درخصوص وضعیت اقتصادی ایران منتشر نموده است. این گزارش شامل بخش‌های تفکیک‌یافته‌ای از جمله رشد اقتصادی، تورم، تجارت جهانی و نرخ ارز است که در ادامه به نکات مهم این گزارش و ارائه خلاصه‌ای از آن پرداخته خواهد شد.
وضعیت رشد اقتصادی ایران
اقتصاد ایران مدت زیادی است که تحت فشار تحریم‌های غیرمنطقی و ظالمانه امریکا قرار دارد و به همین دلیل صادرات و تجارت منطقه‌ای ایران به شدت کاهش یافته است. علاوه بر تحریم‌ها، از زمان شیوع بیماری کرونا نیز مشکلات اقتصادی ایران چندین برابر شده زیرا بخش‌های صنعتی، خدماتی، گردشگری و سایر بخش‌های اقتصادی دچار آسیب‌های گسترده‌ای شده‌اند. بیماری کرونا در سال 2020، بر روی قیمت نفت نیز اثرگذار بوده و باعث کاهش قیمت آن شده است و درآمد اندک ایران از این ناحیه نیز کاهش یافته است.
طبق بررسی‌های اکونومیست و با توجه به عوامل ذکر شده، پیش‌بینی می‌شود تولید ناخالص داخلی واقعی ایران تا پایان سال 2020، 12 درصد کاهش داشته باشد.
در صورتی که طی سال‌های 2021-2020، تحریم‌های امریکا اندکی متعادل‌تر شودو ایران بتواند مجدداً و طبق روال سابق به مراودات و فروش نفت خود به چین ادامه دهد، اقتصاد از حالت رکود خارج شده و رشد متوسطی را تجربه خواهد نمود. از این رو برآورد می‌گردد تولید ناخالص داخلی واقعی کشور تا حدود 2 درصد رشد داشته باشد. اکونومیست پیش‌بینی می‌نماید انتخابات ریاست جمهوری امریکا میزان تولید ناخالی داخلی ایران را تحت تأثیر قرار خواهد داد تا جایی که رشد 1.6 درصدی در سال‌های 2022 تا 2025 متصور است.
وضعیت تورم
به گزارش اکونومیست، تحریم‌ها، کرونا و ناکارآمدی سیستم‌های اقتصادی موجود در ایران موجب کاهش بی‌سلبقه ارزش پول ملی در سال جاری شده است که همچنان نیز روند کاهش ارزش ادامه‌دار است و فشارهای تورمی شدیدی بر جمعیت ایران وارد کرده است. پیش‌بینی می‌شود نرخ تورم در پایان سال 2020، معادل 25 درصد باشد. طبق برآوردهای این موسسه، در صورت بهبود وضعیت ایران از طریق کاهش تحریم‌ها، کنترل کرونا و نیز افزایش فروش نفت، تورم تا حدودی طی سال‌های 2021 تا 2024 کنترل گردد و به 15.5 درصد در سال برسد.
وضعیت نرخ ارز
طبق گزارش اکونومیست و صندوق بین‌المللی پول، ذخایر ارزی ایران طی سال‌های 2016 تا 2019، 25 درصد کاهش داشته است و به 86 میلیارد دلار در سال 2019 رسیده است. در حال حاضر به دلیل نبود درآمد حاصل از نفت و همچنین بحران کرونا، هر روز پول ملی در برابر دلار ارزش خود را از دست می‌دهد و تفاوت چشمگیری بین قیمت‌های دلار در بازار ارز رسمی و غیررسمی وجود دارد.
این موسسه پیش‌بینی می‌نماید روند افزایشی دلار زین پس و تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت و در بهترین و خوشبینانه‌ترین حالت، در همین سطح کنونی کنترل خواهد شد.
وضعیت تجارت خارجی
طبق گزارش‌ها، عمده‌ترین بخش تجارت خارجی ایران طی سال‌های متوالی گذشته، صادرات نفت خام بوده است. در سال 2017، ایران قادر بود روزانه 2.4 میلیون بشکه نفت خود را به کشورهای تقاضاکننده بفروشد ولی اکنون و در سال 2020، ایران تنها می‌تواند 280 هزار بشکه نفت در روز به فروش برساند که در مقایسه با سال 2017 کاهش بسیار چشمگیری داشته و کمتر از 15 درصد فروش روزانه سال 2017 را شامل می‌شود.
همچنین صادرات غیرنفتی ایران هم به دلیل عدم تمایل همسایگان به خرید و نیز کاهش تقاضای بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران یعنی چین، بسیار کاهش یافته است که وضع بدتری را از لحاظ تجارت خارجی برای ایران رقم زده است.
براساس پیش‌بینی‌ها، ایران در پایان سال 2020، تراز تجاری منفی را تجربه خواهد نمود که از سال 1998 تاکنون بی‌سابقه بوده و هیچ‌گاه تا پیش از 2020، تراز تجاری منفی برای ایران وجود نداشته است. پیش‌بینی می‌شود در صورت افزایش فروش نفت و سایر صادرات غیرنفتی، اوضاع تراز تجاری در آینده بهبود نسبی یابد.