کارت اعتباری و انواع آن
تعریف کارت اعتباری
کارت اعتباری ابزار پرداختی است که برای کاربران (دارندگان کارت) صادر می شود تا دارنده کارت را قادر به پرداخت برای کالاها و خدمات براساس قول دارنده کارت به صادرکننده کارت برای پرداخت مبلغ به علاوه سایر هزینه‌های توافق شده، کند. صادرکننده کارت معمولاً یک بانک است که یک حساب گردان ایجاد می‌کند و یک خط اعتباری به دارنده کارت اعطا می کند ، که از این طریق دارنده کارت می تواند پول را برای پرداخت به یک فروشنده یا به عنوان پیش پرداخت نقدی قرض کند. کارت اعتباری به دارندگان کارت اجازه می‌دهد تعادل بدهی خود را مشروط بر پرداخت بهره، حفظ نمایند.
کارت اعتباری با کارت شارژ متفاوت است. همچنین کارت اعتباری با کارت نقدی نیز تفاوت دارد. تفاوت کارت اعتباری با کارت شارژ درخصوص حضور شخص ثالث است؛ در زمان استفاده از کارت اعتباری، هزینه توسط شخص ثالث پرداخت می‌شود و دارنده کارت باید در موعد مقرر وجه پرداخت شده را بازپرداخت نماید در صورتی که در استفاده از کارت شارژ، تنها پرداخت توسط خریدار به تاریخ بعدتری موکول می‌شود و شخص سومی حضور ندارد.
کارت‌های اعتباری غالباً دارای شماره‌های منحصربفردی هستند که از این شماره‌ها برای ثبت اطلاعات استفاده می‌شود. اطلاعاتی که ضبط می‌شود نشان‌دهنده هویت دارنده کارت، بانک صادرکننده، تاریخ انقضای کارت و … می‌باشد.
انواع مختلف کارت اعتباری
کارت‌های اعتباری با توجه به ویژگی‌هایی که دارند در گروه‌های مختلفی قرار می‌گیرند. در ادامه به معرفی انواع کارت اعتباری اشاره می‌گردد:
1- کارت‌های اعتباری تجاری
کارت‌های اعتباری تجاری، نوع ویژه‌ای از کارت‌های اعتباری هستند که به نام مشاغل ثبت شده صادر شده و معمولاً تنها برای اهداف تجاری قابلیت استفاده از آنها وجود دارد. استفاده از این نوع کارت‌ها طی سال‌های اخیر و بخصوص برای مشاغل کوچک رشد قابل توجهی داشته است.
کارت‌های اعتباری تجاری اغلب ویژگی‌های خاص کسب و کارها را نیز ارائه می‌دهند. این کارت‌ها اغلب در کسب و کارهایی همچون حمل و نقل دریایی، هوایی، ریلی و جاده‌ای، لوازم اداری، مسافرت و یا تکنولوژی‌های تجاری و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. صادرکنندگان کارت‌های اعتباری تجاری معمولاً انواع راه‌های کسب درآمد یک شرکت، موسسه و اشخاص را به منظور تأیید صلاحیت ایشان بررسی می‌نمایند. کارت‌های اعتباری تجاری تقریباً توسط تمام صادرکنندگان کارت‌های اعتباری همچون Visa، Mastercard و American Express ارائه می‌شود.
2- کارت‌های اعتباری ایمن
کارت اعتباری ایمن نوعی کارت اعتباری است که توسط حساب سپرده متعلق به دارنده کارت تأمین می‌شود. به طور معمول، دارنده کارت باید 100 تا 200 درصد از کل اعتبار این نوع کارت‌ها را واریز نماید. به عنوان مثال، اگر دارنده کارت به اندازه 1000 دلار در سپرده خود داشته باشد، مبلغ 500 تا 1000 دلار به وی تعلق می‌گیرد. در برخی موارد، صادرکنندگان کارت‌های ایمن به منظور افزایش سپرده‌گذاری افراد، مشوق‌هایی را برایشان در نظر می‌گیرند. یکی از این مشوق‌ها کاهش فاحش مبلغ سپرده‌گذاری از سقف مجاز می‌تواند باشد و مثلاً فرد متقاضی می‌تواند تنها 10% از مبلغ اعتبار موردنیاز خود را به عنوان سپرده تأمین نماید. صادرکنندگان زیادی وجود دارند که تمایل دارند کارت‌های اعتباری ایمن در قبال سپرده ارائه دهند زیرا مردم به سبب حفظ سپرده خود سعی خواهند کرد تا اقساط خود را به موقع بازپرداخت نمایند و مبلغی از سپرده اصلیشان کم نشود.
مزیت اصلی استفاده از کارت‌های اعتباری ایمن و یا تضمینی این است که اگر شخصی رفتار اعتباری خوبی داشته باشد و فاقد سوابق منفی باشد، در این صورت شرکت‌هایی که طرف قرارداد با شخص بوده‌اند، بازخورد عملکرد فرد را در اختیار شرکت‌ها و نهادهای رتبه‌بندی و اعتبارسنجی قرار می‌دهند و موجب بهبود گزارش اعتباری آنان می‌شوند و برای دارندگان کارت اعتباری سوابق مثبت به همراه خواهد داشت.
در استفاده از کارت‌های اعتباری ایمن درست است که سپرده فرد نقش وثیقه را دارد اما در تمام موارد نمی‌توان از آن استفاده کرد. معمولاً به هنگام بسته شدن حساب یا به درخواست مشتری و یا به دلیل بدهکاری زیاد (150 الی 180 روز) می‌توان از سپرده به عنوان جبران استفاده نمود. کارت‌های اعتباری ایمن یکی از بهترین گزینه‌هایی است که افراد فاقد امتیاز اعتباری می‌توانند از آن استفاده نمایند. لازم به ذکر است هزینه خدمات کارت‌های اعتباری ایمن از هزینه سایر کارت‌های اعتباری بالاتر است و در کل این نوع کارت‌ها گران‌تر از کارت‌های اعتباری بدون ضمانت هستند.
3- کارت‌های اعتباری پیش‌پرداخت
کارت اعتباری پیش‌پرداخت یک کارت اعتباری واقعی نیست زیرا در آن صادرکننده کارت هیچ اعتباری را در اختیار دارنده کارت قرار می‌دهد بلکه دارنده کارت در پرداخت‌های خود پولی را خرج می‌کند که پیش‌تر توسط شخص دیگری در آن ذخیره شده است؛ والدین و یا کارفرمایان می‌توانند به عنوان ذخیره‌کنندگان باشند. با تمام این تفاسیر اما این نوع کارت‌ها نام کارت اعتباری را همواره یدک می‌کشند همچون Visa، Mastercard، Discover، JCB و American Express. برخلاف کارت‌های اعتباری بدهی، کارت‌های اعتباری پیش‌پرداخت عموماً به پین نیازی ندارند و در صورتی که فرآیند پرداخت از طریق فناوری Chip و یا PIN انجام شود، وجود پین ضروری است.
پس از خرید کارت، دارنده کارت می‌تواند آن را با هر مقدار پولی که می‌تواند و البته با رعایت سقف تعیین شده در قرارداد، شارژ نماید. از آن‌جا که در این نوع کارت اعتباری هیچ‌گونه خط اعتباری وجود ندارد، معمولاً برای خردسالان بالای 13 سال نیز قابلیت صدور دارد. مزیت اصلی این کارت نسبت به کارت اعتباری ایمن این است که دارنده کارت برای افتتاح حساب نیاز به حداقل 500 دلار ندارد.
4- کارت‌های دیجیتال
کارت دیجیتال نمایشی مجازی با میزبانی ابر دیجیتال از هر نوع کارت شناسایی یا کارت پرداخت مانند کارت اعتباری است.
مزایا و معایب کارت‌های اعتباری
مزایای کارت‌های اعتباری برای دارنده کارت
مزیت اصلی کارت اعتباری برای دارنده آن، راحتی انجام امور از طریق آن است. در کارت‌های اعتباری در مقایسه با کارت بدهی و چک‌ها، امکان استفاده از اعتبارات کوچک و کوتاه‌مدت به دفعات زیاد وجود دارد. برای اعطای اعتبار نیازی به محاسبه امتیازات حساب نیست به شرطی که هزینه‌های فرد از حداکثر خط اعتباری کارت بالاتر نباشد. بسیاری از صادرکنندگان کارت‌های اعتباری، بسته‌های تشویقی و مزایای مختلفی را به متقاضیان ارائه می‌دهند که از این بین می‌توان به ضمانت‌های محصول بدون هزینه، پاداش سفر، پوشش خسارت / خسارت رایگان در خریدهای جدید، حمایت‌های مختلف بیمه (بیمه اتومبیل، محافظت در مقابل حوادث ناوگان حمل و نقل و بیمه درمانی مسافرتی و …) اشاره نمود.
همچنین صادرکنندگان کارت‌های اعتباری می‌توانند برنامه‌ای را تحت عنوان وفاداری به مشتریان به منظور حمایت از مشتریان خود ارائه نمایند. مثلاً قادر خواهند بود به ازای هر خرید که با استفاده از کارت اعتباری انجام می‌شود، امتیاز بیشتر و یا محصول و خدمات بیشتری به مشتری اعطا نمایند. رقابت در بین صادرکنندگان کارت‌های اعتباری نیز می‌تواند به سود متقاضیان و مشتریان باشد زیرا ممکن است پاداش پرداخت را برای آنان افزایش دهد.
معایب کارت‌های اعتباری برای دارندگان
نرخ کارت‌های اعتباری که برای اولین بار صادر می‌شود در بازه زمانی محدود 6 یا 12 ماه، مقدار مشخص و اندکی است و در ماه‌های آتی این نرخ افزایش می‌یابد. از آن‌جا که تمام صادرکنندگان کارت‌های اعتباری کارمزد و سود دریافت می‌کنند، ممکن است برخی مشتریان نتوانند خط اعتباری خود را مدیریت نمایند و در این صورت در مبالغ بالا به صادرکنندگان کارت بدهکار می‌شوند و ممکن است حتی تا مرز ورشکستگی نیز پیش بروند. برخی از صادرکنندگان کارت‌های اعتباری در صورت عدم بازپرداخت به موقع مشتریان، معمولاً مالیات 20 الی 30 درصدی دریافت می‌کنند.
تحقیقات زیادی نشان داده است که افراد در صورت استفاده از کارت اعتباری، تمرکز و کنترل خود را در تنظیم صرف پول و نحوه هزینه‌کرد از دست می‌دهند. مطالعات نشان می‌دهد وقتی افراد پول را با استفاده از کارت اعتباری پرداخت می‌کنند، پول بیشتری خرج می‌کنند و به نوعی درد انتزاعی پرداخت را درک نمی‌کنند.
مزایای کارت‌های اعتباری برای بازرگانان
معامله از طریق کارت اعتباری برای بازرگانان اغلب مطمئن‌تر از چک و سایر اوراق بدهی است. در بیشتر موارد کارت اعتباری حتی از پول نقد نیز برای بازرگانان امنیت بیشتری دارد زیرا امکان سرقت کارکنان در وجه نقد وجود دارد ولی کارت اعتباری این ریسک را در پی ندارد. همچنین استفاده از کارت اعتباری هزینه‌های جانبی همچون پردازش چک، پول نقد و حمل و نقل آنها به بانک را برای بازرگان کاهش می‌دهد. کارت‌های اعتباری می‌توانند تضمین فروش را بالاتر ببرند بخصوص اگر مشتری پول کافی در حساب یا یک حساب جاری نداشته باشد.
معایب کارت‌های اعتباری برای بازرگانان
بازرگانانی که کارت‌های اعتباری را می‌پذیرند باید هزینه مبادله و هزینه کاهش قیمت (تخیف) را برای تمام معاملات کارت‌های اعتباری بپردازند. در برخی موارد، بازرگانان با توافق‌نامه اعتباری خود، از پرداخت مستقیم این هزینه‌ها به مشتریان کارت اعتباری یا تعیین حداقل مبلغ معامله منع می شوند. نتیجه این است که بازرگانان مجبور می‌شوند از تمام مشتریان (از جمله افرادی که از کارت های اعتباری استفاده نمی کنند) قیمت های بالاتری را برای پوشش کارمزد معاملات کارت اعتباری دریافت کنند و این امر منجر به افزایش قیمت‌ها خواهد شد.
به منظور مطالعه بیشتر درخصوص فرصت‌ها و چالش‌های کارت اعتباری می‌توانید اینجا را کلیک نمایید.
سامانه مرآت بزرگترین مرکز ارائه دهنده خدمات اعتبارسنجی در کشور، به همراه اخبار و مقالات جدید و مهم ایران و جهان در حوزه اعتبارسنجی